Nastała jesień i większość żubrów w Puszczy Białowieskiej zaczęła koncentrować się w pobliżu miejsc dokarmiania. Jednak nie wszystkie. Niektóre osobniki, głównie samce, poszukują innych źródeł pokarmu i mają przy tym odwagę zbliżać się do osiedli ludzkich lub wręcz wchodzić do ogrodów i zagród. Wychodzą również chętnie na pola niszcząc uprawy. Trudno wtedy pozbyć się takiego przybysza.
Żubry są największymi ssakami lądowymi żyjącymi w Europie, co bezpośrednio przekłada się na ich potęgę i siłę. Potrafią łamać płoty i ogrodzenia, niestraszne są też im zabezpieczenia w postaci „pastucha elektrycznego”. W pokonywaniu wszelakiego rodzaju przeszkód mogą wykazywać się także niebywałym uporem, sprawnością (żubry potrafią w skoku wzwyż pokonywać przeszkody o wysokości 1,5 m!!! – często więc skutecznym zabezpieczeniem jest podwyższenie ogrodzenia) a także sprytem – wszystko, żeby dostać się do ulubionych smakołyków. W takich sytuacjach dochodzić może do bezpośrednich spotkań żubrów z ludźmi. Ze strony człowieka, teoretycznie, możliwe są dwa zachowania – „ciekawskie” (np. wtedy, gdy turysta obserwuje żubra żerującego na jabłkach w czyimś ogrodzie) lub „roszczeniowe” (np. wtedy, gdy żubra obserwuje właściciel sadu). Ze strony żubra też są możliwe dwa rodzaje zachowań – „ignoranckie” (wtedy, gdy żubr nie przejmuje się obecnością ludzi) lub „obronne” (wtedy, gdy wyraźnie okazuje swą niechęć do obserwatora).
Nigdy nie wiemy jak zareaguje dzikie zwierze i zawsze powinniśmy być gotowi na tą ostatnią formę reakcji żubra. Obserwując żubry należy zawsze zachować szczególną ostrożność. Nie należy zbliżać się ani tym bardziej płoszyć i niepokoić tych zwierząt (o czym stanowią osobne przepisy z prawa ochrony przyrody).
Żubry z natury nie są agresywne wobec ludzi ale w sytuacji, gdy czują się zagrożone mogą zaatakować w celu zapewnienia sobie bezpiecznej przestrzeni. Typowe zachowanie żubra przed atakiem to spuszczona nisko głowa, podniesiony do góry ogon oraz energicznie wierzganie przednimi racicami. Należy wtedy jak najszybciej zwiększyć dystans dzielący nas od żubra – czyli uciekać! Do tego najlepiej, jeśli to możliwe, zejść mu z pola widzenia. Do ataków najczęściej dochodzi na otwartej przestrzeni wtedy, gdy żubr sam nie może zaszyć się w lesie i w poczuciu zagrożenia decyduje się na obronę przez atak. Na szczęście takie sytuacjie  zdarzają się bardzo rzadko, jednak nie należy ich lekceważyć. Pamiętajmy o szacunku i respekcie do żubrów.
Wszystkim obserwatorom żubrów życzymy samych bezpiecznych i pełnych pozytywnych wrażeń spotkań z tymi imponującymi zwierzętami!
Przypominamy również o ulotce „Jak radzić sobie z upartym żubrem”, która dostępna jest na stronie Krainy Żubra.

Typowe i bezpieczne spotkania z żubrami

Żubry w nietypowych sytuacjach

Pozycja ostrzegawcza
fot. T. Kamiński

Podwyższone ogrodzenie uniemożliwiające wejście żubra na uprawę
wieś Nikiforowszczyzna


 

Tekst: T. Kamiński
2009-11-18