Żubr (Bison bonasus) jest największym lądowym ssakiem Europy. Masa ciała dorosłych dziko-żyjących byków żubra dochodzi do 840 kg (średnio 634 kg), a krów do 540 kg (średnio 424 kg). Żubry żyjące w warunkach hodowli rezerwatowej mogą osiągać większe masy ciała (maksymalna masa byka 920 kg, a żubrzycy 640 kg). Żubry dojrzewają płciowo w wieku 3-4 lat. Rozwój fizyczny byki kończą w wieku 7 lat , a żubrzyce w wieku 5 lat. Byki mogą żyć do 20 lat, natomiast żubrzyce żyją dłużej - do 25 lat. W sezonie wegetacyjnym krowy wraz z cielętami i 2-3 letnią młodzieżą tworzą tzw. grupy mieszane, do których okresowo dołączają dorosłe byki. Wielkość grup mieszanych rzadko przekracza 20 osobników (średnio 13). Byki żyją zazwyczaj samotnie (ponad 50% obserwacji), rzadziej w grupach liczących kilka osobników (grupy kawalerskie). Zimą żubry gromadzą się w miejscach dokarmiania tworząc ugrupowania liczące czasem ponad 100 osobników. W populacji białowieskiej dominują dorosłe krowy – 37% wszystkich osobników, byki stanowią 25%, młodzież 2-3 letnia – 23% a cielęta 15% osobników w populacji. W okresie rui trwającej zazwyczaj od końca lipca do połowy października, dorosłe byki dołączają do stad mieszanych. Zazwyczaj w stadach przebywają wtedy zazwyczaj najsilniejsze byki stojące najwyżej w hierarchii. Walki zdarzają się między bykami w podobnym wieku i kondycji. Krowy rodzą tylko jedno cielę po ciąży trwającej ok. 8,5 miesiąca (średnio 264 dni). Większość wycieleń odbywa się od maja do lipca. Cielęta rodzi corocznie średnio około 50% dorosłych krów w populacji.
Śmiertelność naturalna jest niska i nie ma znaczącego wpływu na liczebność populacji. Żubr nie posiada naturalnego wroga w postaci drapieżników, choć zdarzają się skuteczne ataki wilków na cielęta lub samotne chore i osłabione osobniki. Przyczynami naturalnej śmiertelności mogą być: urazy wywołane przez czynniki zewnętrzne, obrażenia powodowane przez inne żubry kłusownictwo, u samców choroba nekrotycznego zapalenie napletka (posthitis/balanoposthitis), choroby pasożytnicze, choroby układu oddechowego i pokarmowego oraz starość. Nadliczbowe zwierzęta są odławiane i przewożone do innych ośrodków hodowlanych lub selekcyjnie odstrzeliwane.
W okresie od wiosny do późnej jesieni areały stad mieszanych wynoszą średnio 70 km2 (45-100 km2)), podobnie jak byków - 70 km2 (30-150 km2). Długość dobowych wędrówek żubrów wynosi ok. 3 km, co daje ponad 1000 km rocznie. W okresie rui część byków zwiększa wielkość penetrowanego areału a ich dobowe wędrówki w poszukiwaniu krów mogą przekraczać 15 km. Rytm aktywności dobowej żubrów to naprzemienne kilkugodzinne okresy żerowania i odpoczynku, w celu przeżucia zjedzonego pokarmu. Najwyższą aktywność żubry przejawiają wcześnie rano i wieczorem.
Żubry preferują bogate lasy liściaste i mieszane, szczególnie grądy i olsy, które w sezonie wegetacyjnym oferują obfitość pożywienia i łatwy dostęp do wody. Okresowo żerują też w iglastych borach mieszanych. Środowiskami chętnie wykorzystywanymi są też tereny otwarte jak łąki i polany śródleśne. Żubry zjadają do 60 kg biomasy roślinnej dziennie.
Dieta żubra składa się z ponad 130 gatunków roślin (w tym 27 gatunków drzew i krzewów, 14 gatunków traw i turzyc, 96 gatunków roślin zielnych). Od wiosny do jesieni rośliny zielne i trawy stanowią 70-95 % biomasy zjadanego pokarmu. Uzupełnieniem diety są pędy i kora drzew i krzewów. Zimą żubry są dokarmiane sianem, a tradycja dokarmiania sięga XVI wieku. Praktyka dokarmiania zimowego jest obecnie stosowana w większości wolno-żyjących populacjach w Europie. Zimowe dokarmianie żubrów zwiększa przeżywalność żubrów, szczególnie cieląt, przyczynia się jednak do nadmiernej koncentracji zwierząt, co ułatwia rozprzestrzenianie się chorób i pasożytów.
Żubry poza okresem zimowym unikają kontaktu z człowiekiem. Zdarzają się jednak samce, szczególnie młode migrujące osobniki, odwiedzające osady ludzkie w poszukiwaniu atrakcyjnego pokarmu (jabłka, warzywa). Ze względu na wyrządzane szkody i zagrożenie dla ludzi, osobniki takie są odławiane i przewożone, natomiast agresywne zwierzęta są odstrzeliwane.
